Во апсурдот на животот честопати влегувате фрлени во разни ситуации. Никогаш не знаете каде и како ќе ве  однесе и дали ќе ве врати. Ова го пишувам од длабочината на мојата искрена душа и како желба да не се заборави и да не се повтори никогаш.

Сè почна со денот кога почувствував промена. Најпрво во моите гради, па тело, па она чудно чувство во главата. Почнувате да сфаќате дека нешто не е во ред со вас и дека нешто се менува, и како некој да влегол недозволено во вас.

Прва станица, рендген-снимка на гради. Втора, лабораторија во која ви прават тест за Ковид- 19. Ден на вистината. Белите дробови се добри. Тестот позитивен. За вас шок од оној нерешен резултат. Ќе можам ли да поминам сам низ ова и да се вратам? Почнуваат деновите на изолација. Пред вас се загрижените лица на вашето семејство. Стравот во нив и неизвесноста, кои стануваат заеднички именител на целото семејство. Тука е и потврдата на „Вибер“ ладно упатена до вас од Центарот за јавно здравје. Следи ѕвоното на вашиот фиксен телефон, кој не заѕвонил со години. Прво сте затекнати. Ја дигате слушалката и ве пресретнува глас. Ладен и одмерен. Овде некое име… кое веројатно треба да ве фасцинира. Слушате протокол за самоизолација во домашни услови. Ништо оптимистично. Само чувствувате како по ‘рбетот почнува да ве гали невидливата рака на потстанарот кој се сместил во вас и ве тера да ги делите стравот и неизвесноста со него.

Тука почнува стартот на сè она што подоцна во неделите пред вас станува ваша реалност, очај, немир и ваша судбина.

Немоќни сте да промените нешто

Почнува кашлицата. Притисокот во градите. Температура, треперење на целото тело. Немоќни сте да промените ништо во ситуацијата. Барате одговор и прошка во една реченица. Зошто баш јас морав да бидам прв во семејството… и да ги заразам сите дома. Тие кои најмногу ги сакам. Семејството влегува со вас во изолација и неизвесност. Што ли ќе донесе тоа. Како ли ќе заврши? Ве мачи мислата постојано.

Поминуваат редум безлични денови во кои знаете само едно, дека вчера сте можеле малку повеќе да направите за себе отколку во денот пред вас. Пиете по разни препораки куп лекарства, но немоќта ве обзема. Болеста ве крши на парчиња. Се чувствувате како стаклена часа фрлена од небрежност на подот.

Нема сила во вас да ги соберете парчињата и тргнете одново. Ви недостасува волјата која ве чини човек и личност. Полека, но сигурно паѓате во амбисот кој е сега вашиот единствен сигурен придружник.

Тогаш семејството ги стиска сите црвени копчиња одеднаш. Сите се заедно. Оние кои ве создале и оние кои вие сте ги создале стануваат едно. Крвта на сите во семејството се препознава меѓу себе и станува едно. Се буди силата на семејството. Се вклучува одеднаш ефектот за преживување кај сите. Телефонски разговори. Сите околу вас бескомпромисно бараат помош и спас за вас. Одеднаш имаат решение. Сигурно решение за вие да го надминете основното, победа на животот над тоа зло што расте во вас секојдневно и немилосрдно ве уништува.

Сместување во Ковид-центарот

Следува набрзина да ги соберете вашите лични работи. Неопходни за вас и за она што се вика основно задоволување на вашите лични потреби. Влегувате одзади во автомобилот и по кусо возење низ вашиот голем и валкан град вие сте пред вратата на приватниот ковид-центар.

Тука започнува вашата втора приказна, наречена борба за живот. Ве внесуваат во мала просторија. Ве очекува кус административен ред… добивате алка на десната рака со вашето име и некој број. Тука првпат се запознавте со маската за кислород, која патем ќе биде вашето верно другарче цело време во битката за вашиот живот.

Ве ставаат од привремената постела во количка. Сина и удобна, заедно со една бела боца за кислород на која сте приклучени и се наоѓа помеѓу вашите нозе. И тргувате напред. Лифт. Кусо возење некаде до горниот кат. Пред вас се отвора нов простор. Мрежа од ходници, еднолични, долги и куси… гледате отворени врати на соби и луѓе во нив кои мирно, дури и малку беживотно лежат, по двајца во нив. Почнувате да слушате нови звуци на вклучени уреди за контрола по собите. По три куси пискави тонови се јавуваат два погласни со повисока фреквенција. Доаѓате до собата со испишан страничен број 2023, на таблата испишано едно име… вториот простор празен. Да, тука ќе биде исписот со моето име помислувам. Се префрлам во кревет. Кусо се запознавам со цимерот во креветот до мене лево. Кажуваме имиња и почнува кратко апсурдно прашање „како ти е друже, колку дена си тука“. И го слушате оној апсурден одговор, кус и убиствен, „лошо друже… катастрофа. Тешко оди“.

Тогаш за првпат доаѓаат  белите скафандери… тие се тука околу вас. Ве подместуваат во вашата постела.

Добивате игла во десната рака. Внимателно брзо и стручно и чувствувате дека тука во овој простор со сета ваша скршена волја тие, белите скафандери, ќе ја водат со вас битката за победа на животот.

Ви се меша чувството на страв и сигурност и почнувате да верувате дека тој потстанарот во вас, кој комфорно се вселил, ќе биде победен и избркан засекогаш од вашето тело.

Почнува битката

Уф, нешто најстрашно во мојот 62-годишен живот. Можеби досега сте се бореле со сè околу вас. Градевте живот, семејство, кариера, создававте материјални добра. Но сега почнувате за првпат да ја водите сериозната и неизвесна битката за вас лично.

Доаѓа ноќта. Се обидувате да заспиете. Слушате електронски звуци на апаратите, како се довикуваат меѓусебно по собите. Три куси пискави звуци… и два силни и моќни потоа. Па одеднаш десетици такви киборг звуци кои се довикуваат и го освојуваат вашиот простор.

Почнува да ви расте температурата. Болките во градите ве виткаат во постелата. Кашлицата не престанува да ве напаѓа. Почнувате да го губите здивот во вас и тогаш повторно се тука белите скафандери. Магично, како вредни мравки почнуваат да ви помагаат. Ви ја враќаат на лицето отфрлената маска за кислород. Слушате зборови на утеха. Се редат инфузии, инјекции, лекови кои ви ги раствораат во чаша и оние кои морате да ги испиете со помош на малите шишиња вода, наредени како шаховски фигури на масичката на дофат крај вас.

Почнуваат да ви се јавуваат страшни искривени слики. Го губите полека разумот. Ладна пот ве исполнува однадвор. Чувствувате како пливате. Како ви е ладно и топло заедно. Слики нереални ве обземаат. Луѓе, ликови кои доаѓаат во вашата психа и сакаат да ве уништат. Почнувате тешко да дишете. Очајнички сакате тоа да застане. Почнувате да се запознавате  со ѓаволот наречен ковид лично. Тој ве држи во ладните прегратки и не попушта. И тогаш повторно го слушате нежниот звук на влечењето на каљачите кон вас. Тие, белите скафандери, се тука за вас. Ве придигаат. Се обидуваат да ви помогнат да се ослободите од натопената маица со пот. Ги гледате како зборуваат преку визирите под кои носат очила и маски. Едноставно белите скафандери немаат лица. Не може да ги разликувате сите дојдени одеднаш, а ни оние поединечно. Само почнувате да чувствувате огромна почит и благодарност за сè она што се трудат да го направат за вас.

Како времето поминува постепено почувате да се чувствувате подобро. За нијанса подобро од денот пред тоа.

Маската со кислород постојано ви ги притиска носот и устата. Звукот на кислородот што ве напојува обилно станува звук што постојано ве следи и држи во живот. Вашите нападнати од болеста гради не се во состојба да дишат и даваат живот на вашето тело.

Белите скафандери се насекаде околу вас

Белите скафандери се одново тука. Со себе носат мали полудлабоки подавалници. Во нив се наоѓаат епруветите со кои ви земаат крв, инфузиите, инјекциите и лекарствата без кои вие едноставно не можете. Постепено се навикнувате на нивниот звук кој заедно со белите скафандери доаѓа кон вас. И чувствувате колку сето тоа заедно помага во битката водена од нивна страна за вас.

Денот се буди. Низ прозорецот гледате како надвор паѓа  снег. Се обидувате да замислите некои оптимистички слики од пределот околу вас. Се обидувате да се сетите како и каде гледа прозорецот од вашата соба. Но ништо од реалните слики. Немате желба. Немате концентрација ни да ги прочитате кусите пораки од мобилниот кои ви доаѓаат од семејството и од пријателите. Знаете длабоко во вас дека тие искрено ве сакаат и поддржуваат во намерата да победите во битката наречена „ваша битка за живот”. Но, немате сила да им напишете одговор. Сфаќате колку сте немоќен. Дека единствено што можете да решите сами во ситуацијата е дали да го земете првото или третото шишенце со вода од вашата маса. Горчливиот вкус во устата ви е постојано присутен. Сув нос. Суво грло. Водата испиена во мали голтки само за миг ви помага… и потоа повторно исто. Метален вкус што не се менува.

И тогаш одново звукот на каљачите по ходникот кој влегува во вашата болничка соба заедно со белите скафандери… ви носат запакувана кеса со појадок. Полека седнувате на креветот и ја отворате грижливо спакуваната кутија од некој непознат бел скафандер, само за вас.

Па вие имате дијабетес, за вас појадок со црно лепче, ви се обраќа со мирен глас човекот во бело преку визирот и маската кои му го покриваат лицето.

Да, одговарате кусо. Имам висока гликемија и инсулинот не делува, одговарате апатично. И тогаш се стиска алармот… повторно тие, доаѓаат белите скафандери, почнуваат да работат на вас. Вредно, стручно, брзо. Гледаат ефикасно да ви помогнат. Ви земаат примерок од крвта и веднаш ефикасно делуваат.

Онака без зборови и  какви било промени на емоција на нивните визирски погледи. Наскоро чувствувате олеснување. Од терапијата и од нивниот однос и грижата кон вас.

По денови почнувате постепено да ги разликувате белите скафандери околу вас. По стасот, одот и начинот на кој ги носат малите подавалници во кои е сè она што е битно за нив и неопходно за вас. Ги прашувате за нивните имиња. Дознавате по нешто за нивниот живот, а тие за вашиот. Се обидувате при следниот контакт да им се обратите по име и да го надоврзете за миг започнатиот разговор од пред тоа. Почнува да ви недостига нивното пријателство кога заминуваат и ве радува кога се повторно тука крај вас. Безличноста на болничкиот ден станува поподнослива. Чувствувате дека напнатоста во вас попушта и повторно за една мала црта сте подобро од вчера.

Појадок шери-домати, парчиња свежа краставичка и маслинките ви го прочистуваат горчливиот вкус, кој не е само во вашата уста туку влегол длабоко во вашата душа. Навидум чувствувате мало задоволство и олеснување од неколкуте вкусни залчиња храна. Чаша јогурт и веќе сте еден степен погоре.         Доволно да се борите со неизвесноста на денот пред вас.

Во вашата соба влегуваат 5-6 бели скафандери одеднаш. Ги гледате како ставаат документација на масичката крај вас. Во собата има една мала фотелја. Тука седнува главната лекарка микробиологот, која знае сега сè за вас, а вие го знаете само нејзиното звучно име. Но не и ликот кој е затскриен со маска, очила и визир. Онака во бел скафандер наликува сосема на другите лекари од визитата.

Тука околу вас се и другите лекарки кои зафатено темелно ви ги прегледуваат резултатите од терапиите. Ви мерат сатурација, притисок, ве преслушуваат со стетоскоп и ја гледаат снимката направена од подвижниот рендген. И пуштена на ви-фи до нив, белите скафандери, кои се сега во просторот на вашата соба. Следи кус рапорт до вас. Бронхопневмонија е најбитниот збор што го разбирате. Спомнуваат мноштво стручни информации и коефициенти за вашата здравствена состојба, кои наполно или делумно не ги разбирате. Чекате да се случи нешто. Главната докторка диктира елементи на вашата нова терапија која вредно се запишува веднаш. Кога сè се смирува и се затвораат папките со вашите терапии, забележувате како на час, само кусо на час се спуштаат телата на белите скафандери надолу на подот потпрени со грбовите на ѕидот од собата. Настанува мир. Сè застанува на час. Ви станува непријатно. Па зошто боже на под. Зарем немаме столчиња за нив? Ја сфаќате целата апсурдност на мигот и ви пука пред очи симбиозата во која сте поврзани и вие со нив. Нивниот замор е производ на желбата да се посветат токму на вас и на стотици други пациенти на одделот, целосно и стручно. Тие даваат сè од себе да ви ја вратат надежта, а и ние болните пациенти им ја одземаме притоа целата нивна енергија. Атомите на нивната физичка исцрпеност преоѓаат како силна вистина за нивното постоење и професија која, за жал, не постои како испис во медицинските тефтери што ги носат со себе. Тоа пишува во нивната душа и во нивните млади витки и здрави тела под белите скафандери. Гледате луѓе пред вас физички исцрпени, но само на час. Тие се подигаат полека на нозе. Ве поздравуваат и излегуваат по ходникот заминувајќи таму некаде каде што ги чекаат други слични на вас. Со себе оставајќи го сето она што ви го кажале вашата збунетост и  задоволство што го поделивте мигот со нив. Кој ќе го паметите долго.

Помислувате на час повторно на тие млади тела, ликови, бистри умови, образовани и свесни за тоа во што се впуштаат секојдневно. Спакувани во белите скафандери. Луѓето со скриените лица под визирите и маските. За час помислувате на апсурдноста на животот. Зарем тие убави жени-девојки не можеле да најдат подобра професија. Кој е ризикот кога ви приоѓаат и ве допираат, прегледуваат, па боже па јас имам корона, а тие ги имаат своите млади животи. Сигурно имаат семејства. Некои се верувам сопруги или мајки. Каква е нивната решителност и храброст? Кој е нивниот избор? Кој ги чува од злото кое го имам јас со болеста во мене? Да се пренесе до нив. Каква е таа одлука во нивните млади животи? Само да истраат, помислувате. Нека ги чува космосот од зло, помислувате. Ги затворате очите и гледате да заспиете со кислородната маска, вашето верно другарче, притисната на вашето лице.

Доаѓа ноќта. Го освојува просторот околу вас. Сакале вие тоа или не. Со неа и промените на вашето расположение и чувствувате како температурата во вас расте. Ви се јавува стравот повторно. Обидувајќи се да заспиете, почнувате да ги гледате грдите искривени огледала. Чувствувате дека спиете на покрив од кој само што не сте паднале во бездната под вас. Како на жежок песок. Ви горат табаните и очите не знаат веќе што гледаат. Почнувате  панично да испуштате звуци, неартикулирани тивки гласови. Не сте свесни дали викате или зборувате. И тогаш повторно се тука белите скафандери. Ви го градат просторот. Набрзина нешто ви вбризгуваат во вените преку иглата од канилата. Чувствувате дека се враќате назад директно од пеколот. Го земате полека шишенцето вода кое е тука секогаш за вас. Испивате и одеднаш за степен сè станува подобро.

Во денот пред вас чувствувате дека сте малку посилен. Почнувате полека да ја оставате кислородната маска. Ходникот пред вашата соба станува место по кое полека чекорите придржувајќи се на моменти за држачот на ѕидот. Отпрвин ги влечете несигурно нозете, но со секој нареден ден чекорот станува за степен посигурен. Веќе одите слободно. Држачот на ѕидот не го допирате. Во вас полека расте оптимизмот. Тука е и грижата и советите на физиотерапевтите, кои ве тапкаат по грбот трипати дневно. Исто онака како што ме учеа да го правам тоа во болницата во Козле кога мојот син беше мал.

Одминувајќи по ходникот дискретно гледаат во отворените врати по собите. Неподвижни тела со пелени лежат беспомошно. Слушате како тешко дишат приклучени на машините за реанимација. Ќе пројде и ова си велите. Каков ли бев кога ме донесоа овде? Уф, се присетувате за миг на сè низ што пројдовте.

Мислите ве водат напред.

Денеска сум за степен подобро од вчера

Поминуваат денови. Почнувате на час да гледате ТВ. Ве интересира до каде отишол светот додека вие беспомошно лежите во вашиот кревет сите овие денови.

Уживате, патем, во тушот и чиста постелнина. Амбиентот околу вас ве потсетува на амбиентот на средена хотелска соба. Ви се враќаат полека сликите од животот. Се фаќате себеси како ги гледате внимателно сликите со цвеќиња во рамките на ѕидовите, кои се единственото нешто што ви го разубавува болничкиот  простор. Секој детаљ лежејќи го анализирате илјада пати на ден. Па ова е малку искривено нацртано, си коментирате. Веќе имате констатација и мислење. Значи одите горе за уште еден степен. Вербата во вашето логично расудување е повторно тука.

Најстрашно е кога гледате ТВ и чекате да се случи во мигот некој голем светски оптимизам  кој ќе ве понесе. Да се преврти светот во нешто убаво и добро за сите на планетава. Но тогаш доаѓаат бројките од нашето Министерство за здравство. Повторно 35 починати…заразени 1.200…и така редум полека сфаќате дека не се работи за математичко информативна информација, наменета за вас и сите други кои имаат очи и уши и гледаат на ТВ исто што и вие.

Најтешкото ви паѓа  кога бројката од  35 починати има имиња: Драган Вучиќ, Зоран Џорлев, Енвер Маличи, Ѓорѓе Балашевиќ, Зафир Хаџиманов, лица, ликови, легенди.

Ви се враќаат сликите за нив. Јас лично ги запознав и имав чест да работиме заедно на неколку проекти. Ми дозволија да ги запознаам нивните таленти и лични големини и нив самите како луѓе. Нека им е вечна слава и спокој.

Продолжува списокот со имињата на млади луѓе кои сте ги познавале како деца на вашите пријатели. Нивните роднини и родители. Редум бројките имаат имиња. Страшно сознание, збунувачки апсурдно и ужасно. Тука ништо не може да се смени.

Ви се враќаат среќните слики и стихот на Балашевиќ „лепе слике потиснују ружне“. Ми ѕвони во главата. Да, големиот Балашевиќ. Панонскиот морнар со чии песни прогледавме во младоста и нè следеа во сите наши животни ситуации. Ве обзема жал и немоќ, бес.

Полека чувствувате како со секој изминат ден ви е полесно и подобро за еден степен. Го разбирате сето она знаење и грижа на белите мантили.

Полека по деновите поминати во ковид-центарот ви станува јасно дека вие и вашиот успех сте дело на белите скафандери. Победата над болеста е нивен план, стратегија и успех. И доаѓа мигот на вистината. И повторно се тие тука, белите скафандери. Луѓето без лица. Без ознаки. Со малку зборови, но вашиот успех е сепак нивен.

Најпосле стигнува до вашите уши тоа што го исчекувате нетрпеливо.

„Вие сте веќе солидно добро. Размислуваме за уште неколку прегледи и анализи и си одите дома. Нека Ви е со среќа“.

Конзилиумот на визитата заминува, со шумот на каљачите на белите скафандери. Ги гледате пред вас за последен пат.

Но сега ви се јавува мисла. Ве обзема за првпат едно чувство поделено на два дела. Сакам да заминам веднаш… но нели е посигурно да останам тука.

Се фаќате себеси како сте во епската прикаска за магарето меѓу два стога сено. Ви се појавува сликата на Систинската капела и Микеланџело. Допирот со прстот каде што се спојуваат знајното и незнајното. И тогаш одново ви се јавува потребата од вашето семејство. Силна, неумолива. Вербата во животот и победата над лошиот цимер кој влегол во вас и ја изгубил битката  од вас да направи еден број од оние 35.

Добивате папка со отпусно писмо во која ве интересира само еден збор. „Негативен исход од тестот”. Најпосле боже, универзумот се отвори. Ги облекувате тренерките, чорапите и патиките од кои веќе сте се одвикнале.

„Ставете ве молам маска. Со неа морате да излезете оттука“. Слушате совет, да тоа е реалноста, си велите. Нека е така. Полека ве спроведуваат по ходниците назад од каде што ве дотуркаа со количка.

За првпат гледате лица во униформи без скафандери, само со маски. Тие знаат сè за вас. Тие ве препознаваат. Ви се насмевнуваат. Ви се обраќаат по име. А вие? Вие ништо не знаете за нив. Можеби кога би се облекле во нивните бели скафандери би ги разликувале полесно. Им се насмевнувате и заблагодарувате за сè што направиле за вас. Чувствувате како сè повеќе ве болат атрофираните мускули на вашите нозе. Ви се намалува оптимизмот во чекорот и пак она, дали треба да заминам или да останам тука на сигурно. Со белите скафандери заедно. Влегувате со придружба во оној ист лифт, но сега во спротивен правец. Веќе сте надвор од белите ѕидови и пред вас е семејството. Со милион стравови преживеани  повеќе од вас. Прегратките кажуваат сè. На час на сите ви се заматува погледот. Ве удираат силно емоциите. Влегувате во автомобилот и попат  ги забележувате расцутените дрва околу вас. Ви се шири за миг насмевката. Да, победивме заедно. Надминавме мртва трка и сега е пак еден степен подобро.

Доаѓате дома. Ве очекува вашата фотелја и да си го одберете начинот како ќе закрепнете најдобро. Но тука веќе донеле лекови за вас и бела боца со кислород како мала маска. Ви се јавува револт. Сега можам сам да ги надминам овие состојби.

Во мобилниот чувам фотографии од ковид-центарот. Да не се заборави, но има една највредна, онака скришно и вешто снимена, од белите скафандери испоседнати на подот и потпрени на ѕидот во вашата болничка соба. Само за миг. Само за минута, една минута толку потребен одмор. Луѓето без лица. Кои никогаш нема да ги запомнам затоа што не сум ги видел. Но исто така и без тоа нема никогаш да ги заборавам. Ја чувствувам длабоко во себе моја големата искрена вечна благодарност на нивниот успех и радоста и вербата која ми се врати кога токму тие, белите скафандери, луѓето чии лица не ги познавам, ми го сочуваа најскапото што го имам – животот.

 

Со почит,

Зоран Андреески